|
Ik ben geen arts en ik ben geen neuroloog. De informatie over de ziekte van Parkinson op deze website is gebaseerd op mijn eigen ervaringen. Bespreek de informatie, tips en adviezen met je behandelend therapeut of arts. Je bent zelf verantwoordelijk voor wat je met de informatie doet. |
Aminozuren en de ziekte van Parkinson
- Aminozuren
- Essentiële aminozuren
- Arginine
- Fenylalanine
- Histidine
- Isoleucine
- Leucine
- Lysine en L-lysine
- Methionine
- Phenylalanine
- L-Phenylalanine
- D-Phenylalanine
- DL-Phenylalnine
- Threonine
- Tryptofaan
- Valine
- Niet essentiële aminozuren
- Carnitine en acetyl L-carnitine
- Carnosine en L-carnosine
- Creatine
- Cysteïne
- N-acetylcysteïne (NAC)
- Glutamine en L-glutamine
- Tyrosine en L-tyrosine
Aminozuren
In menselijke eiwitten komen twintig verschillende aminozuren voor. Bij de spijsvertering worden de aminozuren onder invloed van enzymen uit de eiwitten vrijgemaakt. Uit de vrijgekomen aminozuren kan het lichaam zijn eigen specifieke eiwitten weer opbouwen. Voor de mens zijn een aantal aminozuren essentieel; het zijn aminozuren, die de mens niet zelf vanuit de andere aminozuren kan maken en die via het voedsel moeten worden opgenomen. De andere (niet-essentiële aminozuren) kunnen in principe wel zelf gemaakt worden, hetzij uit de andere aminozuren, hetzij uit andere bouwstoffen. Volwassen mensen hebben 8 van deze essentiële aminozuren nodig: isoleucine, leucine, lysine, methionine, phenylalanine of fenylalanine, threonine, tryptofaan, en valine.
Daarnaast zijn er twee semi-essentiële aminozuren. Dat wil zeggen dat het in bepaalde omstandigheden niet meer in voldoende mate kan worden aangemaakt door het lichaam (en dan essentieel kan worden). Dit zijn arginine en histidine.
Verder zijn er dan nog de niet essentiële aminozuren zijn: alanine, asparagine, asparaginezuur, carnitine, citrulline, creatine, cysteïne, cystine, glutamine, glutaminezuur, glycine, ornithine, proline, serine en tyrosine.
Voor alle aminozuren geldt:
- L-, de natuurlijke vorm in eiwitten;
- D-, een kunstmatig gemaakt spiegelbeeld van de L-vorm;
- DL-, een combinatie van L-en D-vormen (50:50%).
Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor een gevarieerde evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl. Start altijd met een lage dosering van het voedingssupplement, omdat het kan voorkomen, dat je er allergisch voor bent. Neem voedingssupplementen in tijdens het eten, dan worden ze beter opgenomen, tenzij anders voorgeschreven door een arts. Overschrijd de aanbevolen dosering niet, tenzij voorgeschreven door een arts. Gebruik alleen die voedingssupplementen, die je echt nodig hebt. In tijden van ziekte kun je geneigd zijn te denken: "baat het niet, schaadt het niet", omdat voedingsupplementen onschuldig lijken en zonder recept te koop zijn. Een overdaad aan voedingssupplementen vermoeit het lichaam. Let ook op wanneer je meerder verschillende voedingssupplementen tegelijkertijd inneemt. Soms belemmert de opname van het ene de werking van de andere. Wanneer je voedingssupplementen en medicijnen tegelijkertijd inneemt kan er interactie ontstaan, waardoor medicijnen of voedingssupplementen dan minder of niet worden opgenomen. Mijn advies is dan ook om het gebruik van voedingssupplementen altijd te bespreken met je arts of therapeut.
Het is belangrijk als je supplementen van aminozuren neemt, te zorgen, dat die vitaminen, die belangrijk zijn voor de opname, zoals vitamine B3, vitamine B6 en vitamine B12 ook in voldoende mate aanwezig zijn.
Aminozuren in de vorm van een voedingssupplement kunnen het beste op de nuchtere maag ingenomen met water of fruitsap. Aangeraden wordt om een uur voor en na inname, geen eiwitten nuttigen, omdat deze gaan concurreren met de aminozuren en dan is de werking niet optimaal.
Belangrijke aminozuren voor de hersenstofwisseling zijn: L-glutamine, DL-phenylalanine of DL-fenylalanine, taurine, L-tryptofaan en L-tyrosine.
Essentiële aminozuren
Arginine
Arginine is een semi-essentieel aminozuur. Dat wil zeggen dat het in bepaalde omstandigheden niet meer in voldoende mate kan worden aangemaakt door het lichaam (en dan essentieel kan worden). Zo is arginine een essentieel aminozuur voor kinderen. Volwassenen kunnen, onder normale omstandigheden, voldoende arginine aanmaken uit glutamine, glutaminezuur en proline. Arginine heeft een krachtig ondersteunend effect op de werking van het immuunsysteem. Arginine helpt bij tandvleesontstekingen en tandplak [29]. Argininesuppletie blijkt de immuunfunctie te stimuleren en blijkt het optreden van post-operatieve infecties te verminderen [3].Voedingsmiddelen, waar veel arginine in zit zijn: amandelen, boekweitmeel, cashewnoten, havermout, hazelnoten, kikkererwten, kokosnoten, paranoten, pecannoten, pijnboompitten, pinda's, pompoenpitten, sesamzaad, gekookte sojabonen, vis, walnoten en zonnebloempitten [4].
Fenylalanine = Phenylalanine
Zie phenylalanine.Histidine
Histidine is een semi-essentieel aminozuur. Dat wil zeggen dat het in bepaalde omstandigheden niet meer in voldoende mate kan worden aangemaakt door het lichaam (en dan essentieel kan worden). Histidine wordt omgezet in de neurotransmitter histamine die in het lichaam wordt gebruikt tegen lichaamsvreemde stoffen en histidine speelt een belangrijke rol bij de aanmaak van rode- en witte bloedlichaampjes [6].- L-histidine zorgt voor een beter herstel van lichaamsweefsels;
- Zorgt voor een goede weerstand;
- Zorgt voor een goede afscheiding van maagzuur;
- Is belangrijk voor het gehoorzenuw;
- Vermindert angst;
- Verdrijft lichaamsvreemde stoffen;
- Is belangrijk voor aanmaak van rode bloedlichaampjes en witte bloedlichaampjes [6].
Isoleucine
Isoleucine heeft een direct effect op het voorkomen van de afbraak van spiereiwitten. Isoleucine is ook belangrijk voor de opbouw van haar.De voornaamste voedingsbronnen voor isoleucine zijn: amandelen, bonen, cashewnoten, eieren, kikkererwten, pompoenpitten, sesamzaad, sojabonen, soja-eiwit, vis en zonnebloempitten [1] pag. 65.
Leucine
Leucine stimuleert rechtstreeks de eiwitsynthese, waardoor de voor de spieropbouw benodigde aminozuren beter door het lichaam verwerkt en aangeleverd kunnen worden. Leucine heeft een direct effect op het voorkomen van de afbraak van spiereiwitten. Leucine is het meest voorkomende aminozuur in proteïnen. Een te hoog gehalte aan leucine kan schadelijk zijn.De voornaamste voedingsbronnen voor leucine zijn: amandelen, bonen, bruine rijst, cashewnoten, eieren, kikkererwten, limabonen, linzen, mais, pompoenpitten, soja-eiwit en vis [1] pag. 66.
Lysine en L-lysine
L-lysine is de linksdraaiende vorm van lysine. L-lysine is een essentiële aminozuur en is belangrijk voor de productie van elementaire eiwitten. Lysine is nodig voor de groei, herstel van weefsel en de productie van antilichamen, hormonen en enzymen. Als je regelmatig moe bent, moeite hebt om te concentreren, bloeddoorlopende ogen hebt, misselijk bent, last van haarverlies hebt en/of anemie hebt, kan je een tekort aan lysine hebben. Bij veel mensen is dit een terugkerend iets. Weerstand, weersinvloeden, zon en stresssituaties kunnen daarbij een rol spelen. L-lysine helpt tegen infecties, helpt tegen herpes simplex (koortslip, gordelroos, herpes genitale,...), voor een juist gebruik van vetzuren (nodig voor de energieproductie).De voornaamste voedingsbronnen voor lysine zijn boekweit, bonen, eieren, soja [9] en taugé.
Methionine
Methionine is een aminozuur, dat zwavel bevat. Uit methionine kan cysteïne gevormd worden. Methionine heeft veel belangrijke functies in het lichaam:- Het is een lipotropische factor, wat betekent dat het betrokken is bij de vetstofwisseling;
- Het is een belangrijke bron van zwavel voor verschillende functies in het lichaam die essentieel zijn voor het ontgiften van de lever en de synthese van vele aminozuren (zoals cysteïne, eiwitten en enzymen);
- Het is de voorloper van de aminozuren cysteïne en taurine: het is een van de drie a minozuren waaruit creatine wordt gemaakt en een voorloper van glutathion; een cruciale antioxidant;
- Het verbetert de leverfunctie, ontgift en draagt bij aan het vetmetabolisme;
- Het ondersteunt de functie van het centrale zenuwstelsel [7].
De voornaamste voedingsbronnen van methionine zijn: kalkoen, kip, sesamzaad en vis [15].
Phenylalanine = Fenylalanine
Het wordt gebruikt in de productie van voedingsmiddelen en dranken. Daarnaast wordt het verkocht als voedingssupplement met een pijnstillend en antidepressiviteitseffect. Phenylalanine is een bouwsteen voor eiwitten in het lichaam. Dit betekent dat het lichaam phenylalanine nodig heeft voor de gezondheid, maar dit zelf niet kan aanmaken, dus moet het uit de voeding worden opgenomen. Het lichaam zet phenylalanine om in tyrosine, wat een ander essentieel aminozuur is voor het maken van eiwitten, bepaalde chemicaliën in de hersenen en schildklierhormonen. Symptomen van een tekort aan phenylalanine zijn verwarring, gebrek aan energie, verminderde alertheid, verminderd geheugen en verminderde eetlust.De meest gebruikte toepassingen van phenylalanine bij de ziekte van Parkinson zijn:
- Het verlichten van chronische pijn;
- Het verbeteren van stijfheid, moeite met lopen en spraakproblemen; en
- Het verlichten van depressiviteit.
Overleg altijd met je orthomoleculair arts of natuurgeneeskundig therapeut, omdat het bij bepaalde aandoeningen beslist niet mag worden gebruikt.
Er zijn drie verschillende vormen van Phenylalanine:
- L-Phenylalanine (LPA), de natuurlijke vorm in eiwitten;
- D-Phenylalanine (DPA), een kunstmatig gemaakt spiegelbeeld van de L-vorm;
- DL-Phenylalanine (DLPA) een combinatie van L-en D-vormen (50:50%).
L-Phenylalanine = L-Fenylalanine
L-Phenylalanine wordt biologisch omgezet in L-tyrosine. L-Phenylalanine wordt in grote hoeveelheden geproduceerd voor medische- en voedingstoepassingen, bijvoorbeeld voor de kunstmatige zoetstof aspartaam (gebruikt in kauwgom en 'light'-dranken). L-Phenylalanine is betrokken bij de synthese van een aantal belangrijke neurotransmitters, voornamelijk in L-dopa, dopamine, epinefrine en norepinefrine. Door een andere metabolische route kan L-Phenylalanine ook worden omgezet in fenyl-ethylamine. Fenyl-ethylamine is een van nature voorkomende stof in de hersenen die werkt als een stimulerend middel, eetlustremmer en stemmingsversterker.Belangrijke bronnen van L-Phenylalanine zijn te vinden in de voedingsmiddelen die eiwit bevatten, zoals rundvlees, kip, varkensvlees, vis, yoghurt, eieren, kaas, soja producten, zoals tofu en bepaalde noten (amandelen en pinda's) en zaden (zoals sesamzaad) [12].
D-Phenylalanine = D-Fenylalanine
D-Phenylalanine is een vorm van het essentiële aminozuur L-Phenylalanine, dat bij gebruik als supplement, de productie van de in het lichaam natuurlijk voorkomende pijnstillers (endorfines) zonder bijwerkingen beschermt. D-Phenylalanine wordt niet in het lichaam opgenomen, maar fungeert als een remmende factor voor de enzymen die verantwoordelijk zijn voor de afbraak van endorfine. Behalve dat de verhoogde endorfinespiegels langer op peil blijven, worden de volgende effecten toegeschreven aan D-phenylalanine:- Bestrijden van (chronische) pijn en verhogen van de pijndrempel bij ondermeer lage rugpijn, gewrichtspijn, osteoartritis, migraine, menstruatiepijn, neuralgia etc., als gevolg van de hogere endorfineniveaus. Het kan zelfs als natuurlijk anestheticum worden gebruikt (alleen werkt het niet direct, maar pas na 1-2 weken, maar dan houdt de werking ook lang aan), en het zou de effectiviteit van acupunctuur verhogen. Het ondersteunt het lichaamseigen pijnbestrijdingsysteem. Mensen die paracetamol of Ibuprofen gebruiken, kunnen die dosis vaak verlagen. D-phenylalanine is veilig voor de maag;
- Het onder controle houden van angstgevoelens, stress en frustratie;
- Het reguleren van cravings voor verslavende substanties. Wanneer het lichaam endorfinen tekort heeft, kunnen er cravings ontstaan voor voedsel of medicijnen die tijdelijk de endorfines verhogen. Wanneer deze pieken van endorfinen weer beginnen te zakken kunnen er ontwenningsverschijnselen ontstaan. Supplementering met D-Phenylalanine helpt om deze nivo's hoog te houden;
- Omdat D-phenylalanine wordt omgezet in fenylethylamine is het een krachtige stemmingsverbeteraar;
- Uit onderzoek blijkt dat het ontstekingsreacties in het lichaam vermindert.
In Nederland is de aanbevolen D-vorm niet of moeilijk te verkrijgen. vrijwel alle preparaten bevatten een combinatie van D- en L phenylalanine (DLPA). In de VS wordt het wel gemaakt en de voordeligste lijkt die van het merk Doctor's Best, online te bestellen bij www.iherb.com.
Wanneer D-phenylalanine samen met LDN wordt gebruikt, dan kan het aminozuur D-phenylalaline ervoor zorgen, dat de endorfinespiegel, nadat men LDN heeft ingenomen, langer hoog blijft. De werkzaamheid van LDN wordt zo verhoogd en verlengd.
Aangeraden wordt om D-Phenylalanine niet samen te gebruiken met Levodopa, wat aanwezig is in bijvoorbeeld Madopar, Carbidopa en Sinemet [11]. D-phenylalanine mag niet worden gebruikt door mensen die leiden aan de aangeboren stofwisselingsziekte Fenylketonurie (PKU). Ook mensen met een hoge bloeddruk wordt afgeraden het te gebruiken.
DL-Phenylalanine = DL-Fenylalanine (DLPA)
DLPA is op de markt gebracht als een voedingssupplement voor zijn vermeende activiteiten als pijnstiller en antidepressivum. DL-Phenylalanine is een half-om-half mengsel van D- en L-vormen van dit aminozuur. Bij de ziekte van Parkinson wordt DLPA ingezet bij loop- en spraakproblemen, bij depressiviteit en bij stijfheid [23].Wanneer je MAO-remmers gebruikt, overleg dan eerst met je arts, voordat je DLPA gaat gebruiken, want dit kan interactie geven.
Threonine
Is verantwoordelijk voor onze weerstand. Het bevordert de aanmaak van antistoffen. Een tekort aan threonine zorgt dat je snel moe en futloos bent. Voor een goede werking van threonine is het belangrijk dat je voldoende B6 en magnesium binnenkrijgt. Er zit veel threonine in aardappelen, amandelen, eigeel, graan, kaas, peulvruchten, pompoenpitten, rijst en sesamzaad [9].Tryptofaan en L-Tryptofaan
Het kan slaapbevorderend, angstdempend en als antidepressivum werken. Ook heeft het een positieve invloed op de ontwikkeling van de spieren, bij bijvoorbeeld bodybuilders. L-tryptofaan werkt nauw samen met vitamine B6 en magnesium. Aan de meeste tryptofaansupplementen is vitamine B6 toegevoegd. Tryptofaan heeft ook effecten op andere neurotransmitters en verbindingen in het centraal zenuwstelsel. De concentraties van dopamine, noradrenaline en beta-endorfine nemen toe na orale inname van tryptofaan. Tryptofaan is voor ons lichaam belangrijk voor de eiwitsynthese en voor de aanmaak van de neurotransmitters serotonine, melatonine en tripsamine. Tryptofaan werkt pijnstillend, rustgevend, harmoniserend en zorgt voor een goede nachtrust [9]. Enkele veelvoorkomende voedingsbronnen van tryptofaan zijn amandelen, bananen, fazant, haver, kalkoen, kip, kwartel, linzen, pompoenpitten, gedroogde pruimen, sesamzaad, tonijn, pinda's en zonnebloempitten [8] en [25].Tryptofaan of L-Tryptofaan mag niet samen gebruikt worden met MAO-remmers!
Valine
Valine speelt een rol bij de groei en reparatie van spierweefsels en is noodzakelijk voor een goede werking van het zenuwstelsel. Valine kan ook een goede hulpmiddel zijn om het roken, alcoholisme en andere verslavingen te overwinnen. Valine is een nuttige voedingssupplement om af te slanken, het heeft een hongerremmend effect en kan tevens verlichting brengen bij aandoeningen aan de lever en galblaas.Valine is erg belangrijk voor de energietransport in ons lichaam en voor de stofwisseling met name van stikstof. Valine bestrijdt vermoeidheid en stimuleert de prestaties, met name de mentale prestaties. Ook is valine belangrijk voor de spieraanmaak. Voedingsbronnen van valine zijn: aardappelen, maïs, rijst, soja en vis [9].
Niet-essentiële aminozuren
Carnitine, L-carnitine en Acetyl-L-carnitine (ALC)
Carnitine speelt een belangrijke rol in de energieproductie van het lichaam. Bij een tekort aan carnitine treden er problemen op bij de verbranding van vetzuren, waardoor vermoeidheid en gewichtstoename ontstaan. Verder is carnitine een antioxidant en heeft het een beschermende werking op het hart en bloedvaten. Carnitine komt in alle weefsels van het lichaam voor. Het lichaam maakt zelf in de nieren en de lever carnitine aan uit de aminozuren lysine en methionine, met de hulp van de vitaminen: B3, B6, C en ijzer [18]. Een vegetarische voeding is vaak arm aan lysine en methionine. Daardoor kunnen tekorten ontstaan bij pure vegetariërs.L-carnitine komt vrijwel uitsluitend in dierlijke producten voor (carnis betekent vlees in het Latijn).
De geacetyleerde vorm, acetyl-L-carnitine, is vooral werkzaam in de hersenen en heeft daar een soortgelijke functie. Acetyl-L-carnitine beschermt de zenuwen [16] en het kan symptomen verminderen van depressies [17]. Acetyl-L-carnitine is:
- Gezond voor het hart;
- Goed voor geheugen en concentratie;
- Ondersteunt de vetstofwisseling;
- Houdt suikerspiegel normaal en voorkomt hongergevoel;
- Goed voor hart en bloedvaten;
- Antioxidant en beschermt cellen;
- Goed voor de bloeddruk;
- Geeft meer energie en vitaliteit;
- Goed voor het zenuwstelsel [18].
Carnosine, L-carnosine
L-Carnosine is een dipeptide. Dat is een samenstelling van twee aminozuren (bèta-alanine en L-histidine). Het is een krachtige, wateroplosbare antioxidant. L-Carnosine kan worden ingezet bij zware inspanningen, sport en andere activiteiten omdat het de melkzuurvorming in de spieren kan vertragen. Het voorkomt het samengaan van collageen met suikers en eiwitten en helpt zo de huid haar elasticiteit te bewaren. L-Carnosine is daarnaast een zeer krachtig antioxidant dat de cellulaire membranen stabiliseert en beschermt tegen vrije radicalen. L-Carnosine komt alleen voor in vlees en niet in plantaardige voeding en is dus een belangrijk supplement voor vegetariërs en veganisten [28].Creatine
Creatine is essentieel voor cellulair energiebeheer. Een tekort aan creatine wordt geassocieerd met neurologische schade. Verscheidene dierlijke studies hebben aangetoond, dat creatine een belangrijke rol speelt bij het verhinderen of het vertragen van de vooruitgang van de ziekte van Parkinson. Neurologen van Harvard merkten op dat creatine een kritieke component is in het handhaven van cellulaire energie. Een recente studie vond dat creatine, in combinatie met Q10, een significante neuroprotectie bewerkstelligde. Andere studies hebben sindsdien aangetoond dat creatine, in een dagelijkse dosis tot 4 gram, veilig en goed getolereerd wordt door patiënten met de ziekte van Parkinson [19]. Ik gebruik regelmatig acetyl-L-carnitine van Bonusan, wat ik koop bij de Roode Roos.Cysteïne en L-cysteïne
Cysteïne is, net als methionine, een van de twee natuurlijke aminozuren die zwavel bevatten. Cysteïne is een precursor of voorloper van glutathion.N-acetylcysteïne (NAC)
N-acetylcysteïne is een afgeleide stof van het aminozuur L-cysteïne. Zware metalen zoals lood, kwik en arseen worden uit het lichaam verwijderd door N-Acetyl Cysteïne. Het verhoogt ook de uitscheiding van zink en andere essentiële mineralen wanneer het gedurende een langere periode of in een hoge dosering ingenomen wordt. In dat geval is het dan noodzakelijk zink, koper en andere mineralen en sporenelementen aan te vullen bij het gebruik van N-acetylcysteïne. NAC kan het lichaam helpen zelf glutathion te produceren [20]. Ik gebruik 1 capsule NAC-600 per dag van Bonusan, wat ik koop bij de Roode Roos. Ik neem de capsule in rond 16 uur samen met wat fruit. Bij het nemen van N-acetyl cysteïne wordt aanbevolen om twee tot drie keer meer vitamine C in te nemen. De vitamine C zorgt ook dat de glutathion langer als krachtig antioxidant kan blijven werken [21], [22] en [27].Glutamine en L-glutamine
In situaties van (grote) geestelijke en lichamelijke stress, is de glutaminebehoefte hoger dan waar het lichaam in kan voorzien. Glutamine kan dan als essentieel aminozuur worden beschouwd. Glutaminezuur doet voornamelijk dienst als brandstof voor de hersenen, glutamine is in staat een teveel aan ammonia (oplossing van een soort gas in het bloed) dat een goede werking van de hersenen kan tegengaan, op te nemen en dit te veranderen in de tussenvorm glutamine. Omdat glutamine grote invloed heeft op de hoeveelheid glutaminezuur, kan er een tekort van glutamine in het voedsel, een tekort van glutaminezuur in de hersenen tot gevolg hebben [10].L-glutamine (de natuurlijke vorm) is betrokken bij een zeer groot aantal stofwisselingsprocessen, waaronder de zuur-basebalans, de stofwisseling van eiwit, vet en koolhydraten, de regulering van het celvolume, de productie van glutathion en de regulering van de balans tussen katabolisme en anabolisme. Bij glutaminetekort kunnen de darmen minder voedingsstoffen opnemen en is er een verhoogde kans op een lekkende darm [24]. Let er wel op dat glutamine de werking van bepaalde medicijnen kan beïnvloeden! Het wordt ook niet aangeraden om te gebruiken bij mensen die een bipolaire stoornis hebben, last hebben van leverziektes, epilepsie hebben of zwanger zijn [24]. Het zorgt ook voor een betere opname van glutathion [4].
Glutamine bevordert de spieraanmaak.
- Glutamine verhoogt het IQ;
- Ondersteunt als precursor van glutaminezuur bij de leverreiniging;
- Helpt bij alcoholisme;
- Bevordert de genezing van zweren;
- Helpt tegen vermoeidheid, geeft meer (geestelijke) energie;
- Verlicht depressies;
- Helpt bij impotentie;
- Wordt gebruikt bij de behandeling van schizofrenie en seniliteit;
- Versnelt het herstel na ziekte;
- Ondersteunt een gezond zuur-base evenwicht;
- Helpt bij het behoud van gezonde cellen (celvolume);
- Stimuleert de eiwit-, vet- en koolhydraatstofwisseling;
- Is voedingsstof voor darm(epitheel)cellen;
- Stimuleert het immuunsysteem vooral de eerstelijns verdediging in het maagdarmkanaal en de luchtwegen, waar secretoir-IgA wordt geproduceerd, is voedingsstof voor cellen van het immuunsysteem;
- Is goed voor het centrale zenuwstelsel;
Tyrosine en L-Tyrosine
Tyrosine kan uit phenylalanine gevormd worden. L-tyrosine is een belangrijke transportmiddel voor zenuwsignalen en speelt een belangrijke rol bij het prikkelen van de hersenen. L-tyrosine verhoogt de neurotransmitters noradrenaline en dopamine. De ziekte van Parkinson gaat gepaard met lage dopaminespiegels in de hersenen door een vermindering van dopamineproducerende neuronen in de substantia nigra. Ook is er weinig tyrosinehydroxylase aanwezig, het enzym dat tyrosine in L-dopa omzet. De gebruikelijke behandeling van de ziekte van Parkinson is orale toediening van L-dopa (Sinemet, Madopar of Carbidopa), het tussenproduct van de omzetting van tyrosine in dopamine. L-dopa toediening put de tyrosinevoorraden uit. De inzet van tyrosine, precursor van L-dopa, bij Parkinsonpatiënten is niet goed onderzocht. Kleinschalig onderzoek uit de jaren 80 van de vorige eeuw en enkele case-studies lijken er op te wijzen dat ook tyrosinesuppletie de dopamineproductie in de hersenen van patiënten van Parkinsonpatiënten kan verhogen, wat gezien de syntheseroute van dopamine ook te verwachten is. Harde conclusies kunnen pas getrokken worden na beter opgezet onderzoek [2].Tyrosine maakt voor het transport over de bloed-hersenbarrière gebruik van hetzelfde transportmechanisme als de andere grote neutrale aminozuren (fenylalanine, L-dopa, tryptofaan, methionine, leucine, isoleucine en valine). Er treedt dus competitie op om de beschikbare transportcapaciteit. Naarmate de concentratie tyrosine in plasma groter is ten opzichte van die van de andere grote neutrale aminozuren, zal er meer tyrosine de hersenen binnenkomen [2].
- L-tyrosine is belangrijk voor zenuwsignalen en voor de werking van de hersenen;
- Vermindert angst en neerslachtigheid, biedt verlichting bij onthoudingsverschijnselen en bij verslavingen;
- Werkt eetlustremmend; en
- Verhoogt de dopamine- en norepinefrinespiegel
Voedingsbronnen van tyrosine zijn: amandelen, avocado's, eieren, gevogelte, havervlokken, kikkererwten, limabonen, linzen, pecannoten, pompoenpitten, schaal- en schelpdieren, sesamzaad, sojabonen, vis, zonnebloempitten en zuurkool [2].
L-tyrosinesupplementen worden gebruikt om de stemming te verbeteren, tegen neerslachtigheid en als eetlustremmer. L-tyrosine zorgt ervoor dat de dopaminespiegel terug op peil komt. Neem L-tyrosine het liefst 's morgens in op nuchtere maag, een uur voor en na inname geen voedingsmiddelen eten of drinken waarin eiwitten of aminozuren zitten omdat deze anders met L-tyrosine gaan wedijveren om als eerste door de hersenbarriére te geraken. Neem je verscheidene aminozuren door elkaar dan plukken de hersenen van elk aminozuur een deeltje zodat de eigenlijke werking van een bepaald aminozuur niet ten volle benut kan worden. L-tyrosine is een fantastisch middel dat zelfs beter werkt dan sommige anti-depressiva's. Na ongeveer 14 dagen, elke morgen op nuchtere maag een L-tyrosinesupplement van 500 mg te hebben ingenomen, zal het lichaam/hersenen een tolerantie opbouwen zodat de positieve effecten van L-tyrosine neutraliseren. Dit is echter op te lossen door L-tyrosine een tijdje wel en een tijdje niet in te nemen [14]. Neem L-tyrosine niet in bij een eiwitrijke maaltijd, maar liever een half uur voor de maaltijd met bijv. een beetje vruchtensap [26].
L-tyrosine niet samen innemen met anti-depressiva en als je een hoge bloeddruk hebt. Bij gebruik van MAO-remmers, (zoals bijv. Selegiline en Rasagiline), L-dopa of bij een versnelde schildklierwerking uitsluitend gebruiken op voorschrift van een deskundige.
Ik gebruik af en toe L-tyrosine van NOW foods, wat ik koop bij de Roode Roos.
Bronnen
[1] "Aminozuren voor genezing en gezondheid", Dr. Leon Chaitow, 1989, 143 pag.
[2] "Tyrosine", Wikipedia, www.nl.wikipedia.org.
[3] "Arginine", Wikipedia, www.nl.wikipedia.org.
[4] "Het aminozuur arginine", www.mens-en-gezondheid.infonu.nl.
[5] "Histidine", Wikipedia, www.nl.wikipedia.org.
[6] "L-histidine", www.gezondheidsweb.blogspot.nl.
[7] "Methionine", www.benseng.com.
[8] "Tryptofaan", Wikipedia, www.nl.wikipedia.org.
[9] "Eten (en neurotransmitters) waar je gelukkig van wordt", www.mens-en-gezondheid.infonu.nl.
[10] "Glutamine / glutaminezuur", www.gezondheidsweb.blogspot.nl.
[11] "Supplements for Parkinson's", www.livestrong.com.
[12] "L-phenylalanine", www.benseng.com
[14] "L-tyrosine", www.gezondheidsweb.blogspot.nl.
[15] "Methionine", www.foodsel.com.
[16] "Acetyl-L-Carnitine", Natura Foundation, Download als PDF.
[17] "Acetyl-L-carnitine als antidepressivum", www.ortho.nl.
[18] "Voedingssupplement Acetyl-L-carnitine", www.mens-en-gezondheid.infonu.nl.
[20] "Acetyl Glutathione benefits", www.glutathionepro.com.
[23] "DLPA", Natura Foundation, Download als PDF.
[24] "L-Glutamine", Natura Foundation, Download als PDF.
[25] "L-Tryptofaan", Natura Foundation, Download als PDF.
[27] "NAC", Natura Foundation, Download als PDF.
[28] "L-Carnosine", Natura Foundation, Download als PDF.
[29] "Aminozuur tegen tandplak en paradontitis", www.vitamor.com, juli 2015.